Sosyal ortamlarda başkaları tarafından yargılanma ve olumsuz değerlendirilme gibi korkuları içeren kaygı bozukluğu türüdür. Bireyler, aile ya da arkadaş buluşmaları gibi sosyalleşme alanlarına gittiği zaman yoğun bir korku yaşar. Yargılanmak, reddedilmek ve aşağılanmaktan endişe duyarlar. Tüm sosyal durumlarda ortaya çıkabilen sosyal anksiyete, kişilerin günlük rutinini olumsuz yönde etkileyebilir.
Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Bireylerin sosyal alanlarda hissettiği rahatlık seviyesi, onların kişilik özellikleri ile yaşam deneyimlerine göre değişiklik gösterir. Bu kaygı türü, iş veya okul hayatı ile birlikte normal aktiviteleri engelleyip korku, endişe ya da kaçınma hislerini kapsar. Genellikle, ergenlik döneminde başlayarak tedavi edilmediği taktirde yetişkinlikte de devam eder. Sosyal fobi olarak da adlandırılan durumun belirtileri arasında;
- Rezil olma ya da kendini rezil etme endişesi,
- Utanç korkusu,
- İnsanlarla konuşmaktan ya da tanışmaktan kaçınması,
- Sürekli yaşadığı korku ve endişe ile yüzde kızarma oluşması ile terleme veya titreme hissetmesi,
- Öfke nöbetleri,
- Kas gerginliği, kalp çarpıntısı, mide bulantısı, ağız kuruluğu, zor nefes alma, zihin boşluğu gibi fiziksel durumlar,
- Kekeleyerek konuşma yer alır.
Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Kişilerin çocukluk travmaları ve aile içerisindeki çatışma ortamı gibi nedenler ile sosyal anksiyete ortaya çıkabilir. Biyolojik ve çevresel faktörler ile birlikte görülen bu durum, zorbalığa uğrayan bireylerde yaygın olarak yaşanabilir. Bu kaygı bozukluğunun nedenleri şöyle;
- Aile geçmişinde ortaya çıkan kişileri etkileyebiliyor.
- Aktif çalışan amigdala, yüksek bir korku tepkisi yaratabiliyor.
- Çocuklarını kontrol etme isteği duyan ebeveynler tetikleyici olabiliyor.
- Bireyin dikkat çekici bir görünüme sahip olması, öz bilinç duygularını yükseltip korkuyu artırabiliyor.
Sosyal Anksiyete Tanısı Nasıl Koyulur?
Fiziksel ya da zihinsel sağlık sorunlarının neden olup olmadığı saptanır. Bu fobi türünde, bireylerin sağlık geçmişi veya çevre koşulları belirleyici bir etkiye sahip olabiliyor. Anksiyete teşhisi koyarken fiziksel muayene gerçekleştiriliyor. Belirtilerin sıklığı ya da ortaya çıktığı durumlar ile ilgili sorular soruluyor.
Bireylerin semptomlar hakkında bildirim anketi doldurması istenir. Doktor tanı sürecinde, bireyin utanıp küçük düşürüldüğü durumları saptar. Kalıcı korku ya da endişe hissetmesi, sosyal durumlardan kaçınmasına dair izler arar. Bu kaygının ilaç veya madde bağımlılığı gibi olumsuzluklardan kaynaklanıp kaynaklanmadığı öğreniliyor.
Sosyal Anksiyeteyi Hangi Durumlar Tetikler?
Sosyal fobi insanlarda birbirinden farklı sıkıntılar ile ortaya çıkabiliyor. Kişileri tetikleyen olumsuz durumlar arasında;
- Kalabalık bir ortamda başkaları ile tanıştırılma,
- Kalabalık içerisinde eleştirilme ya da kendilerinden bahsedilmesi,
- Topluluk önünde konuşma ya da sunum yapmak, seminer vermek,
- İnsanların ilgi odağında olmak,
- Bir şeyler yerken ya da yaparken izlenme,
- Mevkî sahibi biriyle görüşmek,
- İnsanlarla göz teması kurmak,
- Kalabalık bir ortama sonradan girmek,
- Toplum içerisinde telefon görüşmesi yapmak,
- Toplum önünde yemek yemek,
- Umumî tuvaletleri kullanma
Sosyal Anksiyete Nasıl Tedavi Edilir?
Sosyal anksiyete, kişiye bağlı olarak değişen tedavi alternatifleri ile çözülebiliyor. Bu durumu tedavi eden yöntemler içerisinde;
- Kişileri korktukları durum ya da objeler ile yüzleştiren Maruz Kalma,
- Bireylerin özgüven kazanmasını veya başkalarıyla etkileşim kurmasını sağlayan Bilişsel Davranışçı Terapi,
- Başa çıkma yollarından biri olan Kaygı Yönetimi Teknikleri,
- İçinde bulundukları topluma uyum sağlamalarına yardımcı olan Sosyal Beceri Eğitimi,
- Alanında uzman psikiyatristlerin öngördüğü ilaç tedavisi yer alır.
Sosyal Anksiyeteyle Nasıl Mücadele Ediliyor?
Psikiyatristler veya psikologlar tarafından tedavi edilen sosyal fobi, terapi seanslarını veya ilaç kullanımını kapsar. Kişilerin tedaviye açık olması, kaygının azalmasına yardımcı olabiliyor. Bu kaygı türü ile başa çıkmanın yolları;
- Panik veya stres anlarında derin ya da doğru nefes almak, vücudu rahatlatır. Belirli egzersizler, panik atak oluşumunu engelleyebiliyor.
- Kişilerin kendilerini rahat hissedebileceği ortamlara yönelmesi veya eleştirileri büyütmemesi gerekir.
- Başkalarının düşüncelerini önemsemek, kişileri meşgul edip psikolojik olarak yorar.
- Pozitif düşünce ile sorunların üstesinden gelinebiliyor. Bireylerin negatif düşüncelerden kurtulup kendilerini rahat hissetmesi gerekir.
Sosyal anksiyete hakkında, daha geniş bilgi almak veya randevu için bize ulaşabilirsiniz.
“Blog yazıları bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi tavsiye veya tedavi yöntemi olarak değerlendirilmemelidir.”
