Ergenlik dönemi, insan yaşamının en önemli geçiş evresidir. Bu geçiş evresi sadece fizyolojik olarak değil; duygusal ve psikolojik olarak da değişimler gözlemlendiği evredir. Erken çocukluk döneminde çocuğun geçmiş deneyimleri, yetiştirilme tarzı, ebeveyninin tutumları etkilidir. Ayrıca aile öyküsü de ergenlik döneminin şekillenmesinde etkilidir. Ergenlerde ruh sağlığı krizine risk faktörleri arasında çevresel ve kültürel etkenler ve genetik yer alır.
Ergenlik döneminde ruh sağlığı krizi yaşanmasının pek çok duygusal ve psikolojik nedenleri vardır. İlk olarak kaygı bozukluğu başta olmak üzere şu şekilde listeyebiliriz;
- Depresif Bozukluk,
- Duygu Durum Bozukluğu,
- Dikkat Eksikliği
- Hiperaktivite Bozukluk
- Obsesif Kompulsif Bozukluk,
- Risk Alma Davranışı,
- Madde Kötüye Kullanım,
- Yeme Bozuklukları gençlerde sıklıkla yaşanan psikolojik sorunlardandır.
Ergenlerde Ruh Sağlığı Krizine İlişkin Risk Faktörleri Nelerdir?
Ergenlik dönemi her çocuk için farklı bir geçiş dönemidir. Sadece ergen için değil bu süreç, aile için de zorlukların yaşandığı bir dönemdir. Çocukluk döneminden yetişkinlik dönemine geçiş yapan bireyler için ruh sağlığına ilişkin risk faktörleri yer alıyor.
Bunlar; genetik, çevresel ve kültürel etkenlere oldukça duyarlıdır. Aile öyküsünde yer alan ruhsal rahatsızlığın bir sonraki kuşağa aktarıldığı, sonraki kuşakta yer alan çocuk ve gençlerin genetik olarak ruhsal rahatsızlıklara daha yatkın olduğu araştırmalar ile ortaya konmuştur. Aileden gelen aktarımların ergenleri görece riske açık hale getirdiği de gözlemleniyor.
Ergenlikte gözlemlenen hızlı fizyolojik değişimler, bedensel ve hormonal değişimleri kapsar. Hormonlar ve metabolizmada yaşanan değişimlerin yanı sıra ergenlikte gözlenen en önemli değişimlerden biri de benlikte yaşanan gelişimlerdir. Kimlik kazanma, aidiyet ve cinsel yönelim ile ilgili yaşanan çatışmalar, sağlıklı çözümlenmediğinde kimlik krizine dönüşebiliyor ve farklı ruhsal sorunlara sebebiyet veriyor. Sadece genetik yatkınlık değil; çevresel etkenler de önemli bir risk faktör oluşturur. Stres ya da daha önceden yaşanan kaygı bozuklukları, depresif belirtiler ya da bedensel yakınmalar gibi travmalar, çocuk ve gençleri ruh sağlığı krizlerine hazır hale getiriyor.
Kronik rahatsızlıklar ya da aile içi yaşanan şiddet, ihmal, istismar gibi aile içi tutumlar da ruhsal sorunları tetikleyen çevresel risk faktörlerini oluşturur. Düşük sosyoekonomik hayat şartları riskli ergen gruplarında yer almanın sebepleri içinde gösterilebiliyor. Fakirlik en önemli kültürel ve toplumsal risk faktörlerinden biridir.
Ergenlik Döneminde Gözlenen Ruh Sağlığı Krizlerinin Tedavisi Nedir?
Ergenlik döneminde gözlenen ruh sağlığı krizlerine ilişkin aile ve okul ile işbirliği içinde çalışmalıdır. Beraber çalışılması bu konuda kritik öneme sahiptir. Ruh sağlığı uzmanları, ailelerin kendilerine başvuru sebeplerinde; ergen ile ilgili kapsamlı bir değerlendirme yapar. Bu değerlendirmeyle bilgi sahibi olur. Bazı durumlarda çeşitli ölçümlere ve testlere başvuruyor.
Bazı durumlarda ise gencin değil ailenin yakınması ile uzman desteği talep edilebiliyor. Uzman tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda uygun bir tedavi planı belirleniyor. Burada gözlenen sorunlar ve sorunların şiddeti, başlangıç süresi ve gencin, ailenin hayatındaki işlevselliğin ne ölçüde bozulduğu ile ilgili tespit yapılıyor
Ergenin yaşadığı ruh sağlığı krizi belirtilerini ortadan kaldırabilmek amacıyla ile medikal tedaviye de başvurulabiliyor. Her koşulda, kullanılan ilacın ruh sağlığı uzmanı hekim (psikiyatrist) reçete etmelidir. Medikal tedavinin yanı sıra ergene psikoterapi de başlanabiliyor. Psikoterapi yöntem veya teknikleri; ailenin ve ergenin yaşadığı problemlerle baş etme becerilerini desteklemek amacı ile uygulanıyor. Ergenin uyum becerilerini arttırabilmek, belirtileri ortadan kaldırabilmek amacı ile başvurulan yöntemlerde aile de sürecin içine dahil ediliyor. Tedavi sürecinde ailelerin tutumu da oldukça önemli bir yere sahiptir.
Hekim tarafından aileye, sergenin yaşadığı ruhsal kriz süreci içindeki tutumları ve nasıl davranmaları gerektiği ile ilgili bilgilendirme yapılır.
Ergenlerde Ruh Sağlığı Krizi ile ilgili daha geniş bilgi almak veya randevu için bize ulaşabilirsiniz.
“Blog yazıları bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi tavsiye veya tedavi yöntemi olarak değerlendirilmemelidir.”
