İstismar, başkasının iyi niyetinin ya da duygularının kötüye kullanılması anlamına gelir. Türleri arasında en yaygın kullanılan duygusal istismar olarak bilinir. Psikolojik açıdan duyguların sömürülmesi olarak açıklanan bu davranış, kişiye göre farklı etkiler yaratabilir. Fark edilmesi zaman alan bu davranışlar bütünü, kişinin ruhunda derin yaralar açar.
Duygusal İstismara Uğrayan Çocuklarda Görülen Semptomlar Nelerdir?
Çocuklar ailesi ya da arkadaşları gibi en yakın çevresi tarafından istismara maruz kalabiliyor. Bu durum, somut olarak ortaya çıkabileceği gibi soyut semptomlar halinde de görülebilir. Çocukların yaşadığı olumsuz etkilerin anlaşılması zaman alabiliyor. Çocukluk ve ergenlik çağında yaşanan istismar, çocuk gelişimini olumsuz yönde etkiler. Bu tür istismarın çocuklarda fark edilen bazı belirtileri;
- Ebeveynden korkma,
- Ebeveynlerinden nefret ettiklerini söyleme,
- Kendileri hakkında kötü konuşma,
- Akranlarına göre duygusal olarak az gelişmiş olma,
- Konuşurken anlık olarak değişme,
- Okul başarısında düşüş, tikler, bozuk yeme ve uyku düzeni gibi davranış bozuklukları,
- Aşırı hareketlilik ya da pasiflik,
- Yalan söyleme,
- Aşırı endişe ve kaygı yaşama,
- Fobiler,
- Antisosyal davranışlar,
- Dikkat dağınıklığı,
- Çevresi ile güç iletişim kurması,
- Bağımlı bir kişilik oluşumu,
- Kısıtlı hareketler,
- Herhangi bir duygusal paylaşımın olmaması.
Duygusal İstismar Uygulayan Ebeveyn Belirtileri Nelerdir?
İstismar türünün çocuk ve ebeveyn tarafından incelenmesi gerekir. Bakım veren kişi ya da anne-babada görülen istismar nedenleri;
- Çocuk gelişimi hakkında eğitimsizlik ve bilinçsizlik,
- Alkol ya da uyuşturucu kullanmak,
- Kendisinin de çocukken istismara uğramış olması,
- Dürtü ve öfke kontrol sisteminin yetersizliği,
- Fiziksel ya da psikolojik bir rahatsızlığın var olması,
- Toplumsal iletişim becerilerinin yetersizliği,
- İşsizlik veya ekonomik sıkıntılar,
- Katı disiplin uygulaması,
- Ebeveyn ve çocuk arasındaki bağın kopuk ya da kurulamamış olması.
Çocuklarına istismar uygulayan ebeveyn davranışları;
- Çocuğu az ya da hiç önemsememek,
- Çocuk hakkında kötü konuşmak,
- Çocuğa isimler takıp küçük düşürmek,
- Başaramayacağını tahmin ettiği görevler vermek,
- Onu reddetmek,
- Sarılmak ya da öpmek gibi sevgi davranışları göstermeme,
- Sağlık ihtiyaçlarını karşılamamak,
- Toplum içerisinde çocuğu etiketlemek, eleştirerek aşağılamak ya da bağırmak,
- Çocuğu tehdit etmek.
Duygusal İstismar Kapsamına Alınan Davranış Türleri Nelerdir?
Kişilerde duygusal istismar farklı etki ve tepkiler olarak görülebiliyor. Duygusal ya da davranışsal olarak ciddi sorunlar yaratır. Bu istismar türüne neden olan davranışlar;
- Reddetme: Çocuğun bir birey olduğunun kabul edilmemesi, yeteneklerinin yok sayılması, kendisinin değersiz hissettirilmesi ya da yaptıklarının onaylanmamasıdır. Çocuğu okşama, sarılma veya öpme gibi duygusal davranışların gösterilmemesi, onların duygusal-sosyal gelişimini olumsuz yönde etkiler.
- Aşağılama: Çocuğun çeşitli özelliklerinden dolayı yargılanması, toplum içinde küçük düşürülmesidir. Yüksek veya sert bir ses tonu ile bağırma, alay etme ya da kötü söz söyleme gibi baskı yöntemleri, kendine güven veya benlik saygısına zarar verir.
- Yıldırma: İstenilmeyen davranışlar sergiledikleri zaman gözdağı verilmesi ya da tehdit etmek gibi davranışlar, hasarlara neden olabiliyor.
- Tek Başına Bırakma: Eve arkadaşlarının gelmesine veya okul etkinliklerine katılmasına izin vermemek gibi davranışlar, çocukların güvensiz veya aşırı hassas bir yapıya sahip olmalarını sağlar.
- Suça Yöneltme: İyi, kötü, doğru ya da yanlış davranışların aileden öğrenilememesi, çocukların saldırgan davranışlara meyilli olmasını sağlar.
Duygusal İstismarın Etkilerini Gidermenin Yolları Nelerdir?
İstismar sonrası uygulanması gereken bazı adımlar mevcuttur. İlişkiyi sonlandırıp sınır koyarak açılan yaraların büyümesini ve sonrasında gelen olumsuz davranışları engeller. İstismar ilerleyen yaşlarda dahi devam ederse, önceliklerinizi değiştirmeniz sağlıklı bir çözüm olur. İlişkinizi sorgulamanız, doğru adımlar atmanıza yardımcı olur.
İstismar uygulayan kişiyi hayatınızdan çıkarmak mümkün değilse, psikolojik destek alabilirsiniz. Düzenli destek ile etkili bir çözüm geliştirebilirsiniz. Böylece, ilerleyen zamanlarda olası etkileri minimuma indirme şansınız olabilir. Duygusal istismar hakkında, daha geniş bilgi almak veya randevu için bize ulaşabilirsiniz.
“Blog yazıları bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi tavsiye veya tedavi yöntemi olarak değerlendirilmemelidir.”
